Kerk de Zuiderpoort in Stedenwijk in Almere Stad zet zich actief in voor asielzoekers die in Nederland bescherming zoeken op basis van hun geloof. Predikant Peter van Dolderen speelt hierin een belangrijke rol en helpt hen bij het IND-proces, waarbij wordt beoordeeld of zij vanwege hun geloof niet kunnen terugkeren naar hun land van herkomst.
Een asielzoeker vraagt asiel aan op basis van zijn (persoonlijke) situatie in zijn eigen land. Hij krijgt een verblijfsvergunning als hij vreest voor oorlog, de doodstraf of executie, marteling, of een andere onmenselijke of vernederende behandeling in het land van herkomst. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) neemt hierover de beslissing.
Peter legt uit dat asielzoekers op verschillende manieren bij de kerk terechtkomen. Sommigen komen direct binnen via een hulpvraag, terwijl anderen pas na het verkrijgen van een verblijfsstatus betrokken raken bij de kerk. “Soms volgen mensen de kerkdiensten en komen zo in contact met ons. Anderen vragen specifiek hulp bij hun asielaanvraag op basis van geloof.”
Beoordeling van geloofsovertuiging
De IND heeft geen expertise op het gebied van geloofsverhalen. Dit maakt het lastig om te bepalen of een asielzoeker daadwerkelijk om religieuze redenen gevaar loopt bij terugkeer naar zijn land van herkomst. De kerk werkt daarom samen met een groep deskundigen die is opgeleid om geloofsverhalen te beoordelen. “Wij hebben daarvoor een commissie waar ik lid van ben. Met ongeveer acht tot tien personen voeren wij gesprekken met asielzoekers en vluchtelingen om te achterhalen of iemand echt gelovig is en of zijn geloofsvervolging in het thuisland een reëel gevaar vormt.”
Een advocaat kan het rapport van deze deskundigen vervolgens gebruiken in de asielprocedure. “Het is een ingewikkeld proces, omdat de IND bewijslast vraagt voor iets wat moeilijk tastbaar is. Hoe bewijs je dat iemand echt gelooft? We proberen daarin zorgvuldig te werk te gaan.”
Voorkomen van misbruik
Volgens Peter is er altijd het risico dat asielzoekers het geloof aanwenden als middel om in Nederland te mogen blijven. “Natuurlijk gebeurt dat. Mensen zetten alles op alles om in Nederland te blijven. Maar wij hanteren een zorgvuldig proces om dat te filteren. Wie christen wil worden, moet een bewuste keuze maken en betrokken zijn bij de geloofsgemeenschap.”
Hij vertelt over een man die bij de kerk aanklopte voor onderdak en eten. “Hij wilde meedraaien in de kerk en zelfs gedoopt worden, waarschijnlijk in de hoop dat dit zijn asielaanvraag zou versterken. Maar toen hij niet actief deelnam aan het kerkelijke leven en bijeenkomsten vermeed, ontstonden twijfels. Uiteindelijk heb ik besloten hem geen getuigschrift te geven.”
Tegelijkertijd benadrukt Peter dat er ook genoeg asielzoekers zijn die oprecht geloven en waarbij de IND uiteindelijk wel meegaat. “Mensen uit onder andere Afghanistan, Rusland en Afrikaanse landen raken echt betrokken bij de kerk en krijgen waar nodig een verklaring. Sommige van deze mensen zitten zelfs bij de bijbelstudiegroep.”
Sociale hulp en opvang
Naast begeleiding in asielprocedures verleent de Zuiderpoort ook sociale hulp. De kerk begon met voedselhulp, maar maakt daar geen reclame voor. “Afgewezen asielzoekers belanden soms op straat en hebben eten nodig. Samen met het sociale wijkteam zorgen wij ervoor dat zij niet zonder voedsel zitten.”
“De Bijbel zegt ook dat je de vreemdeling gastvrij moet ontvangen. Als je geen gastvrijheid aan andere mensen kunt geven, word je zelf ook nergens meer gastvrij ontvangen. Wij geloven dat liefde belangrijker is dan economische winst of wat dan ook. Vraagt iemand hier hulp, dan krijgt die hulp, omdat wij geloven dat God zo is”, zegt Peter.
Een uitdaging voor de kerk is de grote doorloop van hulpbehoevenden. “Je helpt iemand op weg en dan verdwijnt die persoon weer. Ook is het moeilijk om te zien dat sommigen misbruik maken van de hulp. Als je herhaaldelijk merkt dat mensen zich anders voordoen dan ze zijn, kan dat frustrerend zijn.”
Woningtekort
Volgens Peter wordt Nederland steeds ongastvrijer voor asielzoekers. “Mensen roepen snel dat er te veel asielzoekers zijn en dat Nederland vol zit. Maar als je iemand in je eigen kring hebt die asielzoeker is, denk je daar anders over.”
Hij vindt het idee onbegrijpelijk dat asielzoekers de oorzaak zouden zijn van de woningcrisis. “Dat is onzin. Het echte probleem ligt bij de toename van eenoudergezinnen. Slechts 8% van de asielzoekers krijgt uiteindelijk een status, en een groot deel daarvan is nog steeds woningzoekend.”
‘Wie niet werkt, zal ook niet eten’
Toch vindt hij dat er duidelijke grenzen moeten zijn. “Wij geloven in gastvrijheid, maar wie na zes jaar in Nederland nauwelijks Nederlands spreekt en geen poging doet om te integreren, heeft hier niets te zoeken. Net als veilige landers die alleen misbruik maken van het systeem. De Bijbel leert: ‘Wie niet werkt, zal ook niet eten.’”
De Zuiderpoort blijft zich inzetten voor zowel geloofsgedreven asielzoekers als sociale hulpverlening. “Ons uitgangspunt is liefde en gastvrijheid. We helpen wie hulp nodig heeft, ongeacht hun achtergrond. Dat is wat wij geloven.”
