De gemeente Almere trekt maximaal 1,96 miljoen euro uit om culturele organisaties in 2025 financieel te ondersteunen. Dit bedrag wordt beschikbaar gesteld als overbruggingsmaatregel voor langlopende gesubsidieerde organisaties, nu blijkt dat er niet voldoende budget is om alle aanvragen volledig toe te kennen. De dekking komt uit de gemeentelijke buffer, waarbij het bedrag de komende jaren wordt terugbetaald via een bezuiniging van 0,65 miljoen euro per jaar op de cultuurbudgetten van 2026 tot en met 2028.
Door coalitieonderhandelingen en bezuinigingen is de ontwikkeling van het nieuwe cultuurplan vertraagd. Hierdoor werd de bestaande subsidieregeling met een jaar verlengd en konden culturele organisaties tot 1 oktober 2024 subsidie aanvragen. In totaal werden 32 aanvragen ingediend, waarvan 12 niet volledig gehonoreerd konden worden vanwege een tekort aan middelen.
Onder de getroffen organisaties bevinden zich culturele instellingen die al jarenlang een kernfunctie vervullen in het culturele aanbod van Almere. Zonder extra steun zouden deze instellingen mogelijk moeten stoppen, wat volgens de gemeente negatieve gevolgen heeft voor de culturele infrastructuur van de stad.
Risico op juridische procedures en verlies van culturele functies
Volgens de gemeente leidt het tekort aan cultuursubsidies niet alleen tot financiële onzekerheid voor de organisaties, maar ook tot mogelijke juridische procedures. Omdat sommige instellingen verplichtingen zijn aangegaan op basis van verwachte subsidies, zoals huurcontracten en personeelskosten, zou het stopzetten van financiering kunnen leiden tot schadeclaims tegen de gemeente. Om deze risico’s te beperken, wordt nu voorgesteld om de langlopende subsidiepartners een overbrugging aan te bieden.
Hoewel de tijdelijke financiële injectie culturele functies voor Almere behoudt, heeft het voorstel ook een keerzijde. Door de dekking uit de gemeentelijke buffer wordt het cultuurbudget de komende jaren verlaagd. Dit betekent dat er in 2026 mogelijk minder organisaties cultuursubsidie kunnen ontvangen, aangezien het cultuurbudget met ongeveer 3 miljoen euro wordt verlaagd, wat weer impact heeft op het toekomstige cultuurplan.
Alternatieven onderzocht
In het raadsvoorstel zijn verschillende scenario’s onderzocht. Een van de alternatieven was om geen extra geld vrij te maken en getroffen organisaties te laten afbouwen. Dit zou echter naar schatting 1,85 miljoen euro aan schadeclaims kunnen opleveren. Een ander alternatief was om het subsidiebudget volledig te verhogen, zodat alle organisaties subsidie ontvangen. Hiervoor zou echter 2,14 miljoen euro nodig zijn, wat de financiële druk op de gemeente verder zou verhogen.
Daarnaast is er gekeken naar alternatieve dekkingsmethoden, zoals het niet toekennen van loon- en prijscompensatie aan alle culturele functies, of het volledig financieren vanuit de buffer zonder terugbetaling. Hoewel dit juridisch mogelijk is, zou het niet toekennen van loon- en prijscompensatie ertoe leiden dat culturele organisaties de hogere lonen en prijzen zelf moeten opvangen, wat kan resulteren in minder activiteiten. Beide opties brengen echter financiële risico’s met zich mee.
Toekomstige verbeteringen in subsidieproces
De gemeente erkent dat het huidige subsidieproces verbeterd moet worden om dergelijke situaties in de toekomst te voorkomen. Daarom wordt gewerkt aan een nieuw cultuurplan voor 2026-2028, met een verbeterde subsidieregeling. Ook worden er maatregelen genomen om culturele organisaties eerder te informeren over subsidie-uitkomsten en wordt onderzocht of structurele financiering via opdrachten een alternatief kan zijn voor subsidies.
De langlopende culturele organisaties die in het voorstel worden meegenomen zijn onder andere 5 O’Clock Class, Apollo Ensemble, Corrosia, DKOR (Stichting Design en Kunst Openbare Ruimte), Gitaarorkest Almere, Kunstbende Flevoland, Kunstlinie en Muziektalent Almere.
De gemeenteraad neemt binnenkort een besluit over het voorstel. Ondertussen blijft de gemeente in overleg met de culturele sector over de uitvoering en de toekomst van het cultuurbudget in Almere.