Els ‘Wensjes’ van Boxtel: ‘Armoede kan iedereen overkomen’

Els van Boxtel, beter bekend als Els Wensjes, zet zich al meer dan dertig jaar in voor Almeerders die het moeilijk hebben of tussen wal en schip dreigen te vallen. In 2013 richtte zij Stichting Wensjes Almere op.

Haar eigen jeugd in armoede was de drijfveer om anderen te helpen.  “Ik ben opgegroeid in een Amsterdams gezin met acht kinderen. Mijn vader was ernstig ziek en mijn moeder kon niet lezen en schrijven. Als oudste nog thuiswonende dochter werd ik eropuit gestuurd om te zorgen dat er iets te eten was.”

De steun en hulp die zij zelf destijds nodig had, vond ze bij Majoor Bosshardt van het Leger des Heils. “Ik hoop hetzelfde te kunnen doen voor de gezinnen die het nu hard nodig hebben. Opkomen voor kwetsbare groepen in de samenleving zit in mijn bloed.”

Ben je daarom Stichting Wensjes Almere begonnen?

“Ik was lid van verschillende online groepen waarin buurtbewoners spullen en voedsel aanboden en ik verbaasde me erover dat mensen reageerden op een brood of limonade. Daar moet meer achter zitten, dacht ik. Toen ik in gesprek ging, hoorde ik hele trieste verhalen. Er zaten onder andere slachtoffers van de toeslagenaffaire bij die werkelijk alles kwijt waren.

Ik ben toen vanuit huis begonnen met het bieden van noodhulp in de vorm van voedsel en kleding. Dankzij buurtbewoners en donateurs groeide dit al snel uit tot een volwaardige stichting. Van de gemeente konden we vervolgens een ruimte huren in een voormalig schoolgebouw in Almere Buiten.”

Is er veel stille armoede in Almere?

“Stille armoede is er altijd al geweest. Wij hingen vroeger onze vuile was ook niet buiten. Dat is nu nog steeds zo. Mensen houden liever de schijn op dan dat ze toegeven dat het niet goed gaat.

Wel is er tegenwoordig meer welvaartsarmoede. Veel mensen hebben zich de afgelopen jaren laten verleiden tot het afsluiten van hoge hypotheken, dure leningen, telefoonabonnementen en leasecontracten. Als je dan te maken krijgt met scheiding, ziekte of werkloosheid dan zit je met torenhoge schulden die je niet meer kunt betalen. Tel je daar de gestegen prijzen bij op en je hebt een uitzichtloze situatie.

Dit heeft schrijnende gevolgen. Gezinnen zitten in de kou, slaan maaltijden over en mijden zorg. Of wat te denken van jonge ouders die geen geld hebben voor voeding of luiers? Dat zijn noodsituaties waarbij wij met Stichting Wensjes acute hulp bieden.”

Wat doet dat met mensen?

“Armoede is niet alleen een financieel probleem. Het is ook een sociaal probleem. Als je niets te besteden hebt, dan kun je niet meedoen in de samenleving. Mensen raken in een sociaal isolement, trekken zich terug en verliezen hun gevoel van eigenwaarde. Dat is een negatieve spiraal waar je zonder hulp moeilijk uitkomt.

Daarom zijn we begonnen met gratis crea-middagen waar buurtbewoners samen creatief bezig kunnen zijn onder het genot van een kopje koffie of thee. Dit is heel laagdrempelig. Het doorbreekt de eenzaamheid en geeft net weer dat zetje in de goede richting.

Ook bieden we stageplaatsen voor jongeren die moeite hebben aansluiting te vinden op de arbeidsmarkt. Bij Stichting Wensjes Almere kunnen zij werkervaring opdoen, hun sociale vaardigheden verbeteren en tegelijkertijd iets doen voor een ander.

Er is nog steeds veel kansenongelijkheid. Kinderen die opgroeien in armoede of een moeilijke thuissituatie hebben, staan vaak al met 1-0 achter in het leven.

Dit heeft onder meer te maken met de taal van armoede. Armoede wordt vaak geassocieerd met sociale achterstand, lage opleiding, hangjongeren en criminaliteit. Dat stigma moet eraf. Als je minder te besteden hebt, dan betekent dat niet dat je minder slim of belangrijk bent. Armoede kan iedereen overkomen.”

Bestaanszekerheid is momenteel een belangrijk politiek thema, wat vind je daarvan?

“We moeten als maatschappij toe naar een nieuwe situatie waarbij voedsel, onderdak, hygiëne en veiligheid voor iedereen gewaarborgd zijn. Bijvoorbeeld door middel van een basisinkomen.

Op die manier kunnen we de kansenongelijkheid doorbreken. Als mensen structureel weten waar ze aan toe zijn, scheelt dat stress en onzekerheid. Zo ontstaat er ruimte om met iets anders bezig te zijn en je verder te ontwikkelen.

Bovendien zijn er veel mensen die mantelzorger zijn of vrijwilligerswerk doen en op die manier een belangrijke bijdrage leveren aan onze samenleving. Daar staat nu geen inkomen tegenover. Dat kan beter en eerlijker.”

Hoe belangrijk zijn betrokken buurtbewoners, vrijwilligers en donateurs?

“Heel belangrijk. We draaien echt op de kracht van de gemeenschap. Als je iets wilt bereiken, heb je anderen nodig. In je eentje ga je misschien sneller, maar met elkaar kom je verder. Dit geldt voor Stichting Wensjes, maar ook voor alle andere initiatieven waarbij ik betrokken ben geweest.”

Zo was Els in de begintijd van Almere oprichter en voorzitter van verschillende bewonersinitiatieven op het gebied van gezinshulp en jeugdbeleid zoals de Stichting Belang Jeugd, Jonge Mama’s en Oké Almere.

Ook was ze de drijvende kracht achter het ontstaan van het Vlinderveld. Dit is de eerste begraafplaats in Nederland voor baby’s die overlijden vóór de 24^ste week van de zwangerschap.

Daarover zegt ze: “Ik ben dan misschien wel een kartrekker, maar zonder de inzet van anderen die het belang inzagen van deze initiatieven was het nooit gelukt.”

Afgelopen april heb je een koninklijke onderscheiding gekregen. Had je dat verwacht?

“Totaal niet! Dat was echt een verrassing. Ik vind het een eer dat ik een lintje heb gekregen van de koning. Het is een erkenning van mijn bijdrage aan Almere en aan de maatschappij.

Tegelijkertijd vond ik de uitreiking zelf een beetje ongemakkelijk. Ik heb meerdere onderscheidingen gekregen zoals de Bonifatiusspeld en een Walk of Fame-tegel in het centrum van Almere, maar dit soort officiële gelegenheden zijn eigenlijk niet aan mij besteed. Laat mij maar gewoon lekker mijn ding doen en mensen helpen. Dan ben ik het meest in mijn element.”

Foto: Marcel Kolder.