Ruim een half jaar geleden kocht de gemeente Almere het ontwikkelrecht van de woonwijk Hortus voor 51 miljoen euro terug van ontwikkelaar Weerwater CV om het gebied naar eigen inzicht te kunnen ontwikkelen. Sindsdien is het akelig stil rondom Hortus. Wanneer gaat de schop voor de bouw van honderden woningen de grond in? Een woordvoerder van de gemeente laat aan 1Almere weten dat ze kort na de zomer van 2025 met een voorstel voor Hortus naar de raad komen.
En dat wordt, in de ogen van veel Almeerders, hoog tijd. Al in 2012 werd er voor het eerst gesproken over een nieuwe wijk die na de Floriade zou verrijzen. In 2019 volgde haar officiële naam: Hortus. Het moest een voorbeeld voor de stadswijk van de toekomst worden. Woningbouw en groen zouden er op innovatieve wijze samenkomen. Het oorspronkelijke plan voorzag in 600 woningen en 40.000 vierkante meter aan voorzieningen en commercieel vastgoed.
De eerste paal voor Hortus werd al op 14 februari 2019 de grond in geslagen. De eerste woningen zouden halverwege 2020 klaar zijn, eind 2021 zou het project zijn afgerond. Inmiddels is het eind 2024 en is er van de ambitieuze plannen nog weinig gerealiseerd. Hoe heeft het zover kunnen komen?
De eerste barsten
Vol vertrouwen tekenden de gemeente Almere en vastgoedbeheerder Amvest in december 2018 een contract. Het plan: een groene woonwijk met 660 woningen en commercieel vastgoed op het Floriadeterrein. Het project zou bovendien de Floriade financieel ondersteunen. In 2019 ging de ontwikkeling voor Hortus over naar Weerwater CV, een ontwikkelcombinatie van Amvest en Dura Vermeer.
De eerste spanningen ontstonden al tijdens de voorbereidende gesprekken in 2018. Amvest en de gemeente hadden een andere visie op wat ‘groen’ betekende. Waar de gemeente groene gevels en daken wilde, koos Amvest voor een meer beheersbare, duurzame aanpak.
De spanning liep op toen de gemeenteraad in november 2018 eiste dat er scenario’s zouden worden ontwikkeld voor meer woningen dan de afgesproken 660. Ondanks deze motie klonk op 20 december toch het startsein voor het oorspronkelijke plan. De helft van de woningen zou voor de opening van de Floriade worden gebouwd, de rest daarna. “Over extra woningen gaan we later nadenken”, zei oud-wethouder Loes Ypma destijds.
Onenigheid en vertraging
Vanaf 2020 raakte de verhouding tussen de gemeente en Weerwater CV verder verstoord. De vraag naar extra woningen en details over parkeren en groenonderhoud leidden tot hooglopende meningsverschillen. Gevolg: aanzienlijke vertragingen in de geplande bouw.
In 2021 werd een mediator ingezet. Tijdens een tweedaagse sessie in Noordwijk probeerde die beide partijen tot een gezamenlijke visie te komen. De bemiddelaar concludeerde echter dat “de wil om samen tot werkbare oplossingen te komen ontbrak aan beide kanten”.
Het einde van een verstandshuwelijk
In maart 2023 stapte Weerwater CV naar de rechter en beschuldigde de gemeente ervan zich niet aan de afspraken uit 2018 te houden. Terwijl een rechtszaak dreigde, werd er in april 2024 een akkoord bereikt: de gemeente kocht het ontwikkelrecht terug voor 51 miljoen euro. Zo kwam het Floriadeterrein weer volledig in handen van de gemeente.
Wie het initiatief nam voor deze terugkoop is onduidelijk. De gemeente beweert dat Amvest dit voorstelde, terwijl een woordvoerder van Weerwater CV benadrukt dat het een gezamenlijke beslissing was. Wat wel duidelijk is, is dat de samenwerking tussen de gemeente en de ontwikkelaar tot een einde kwam.
De terugkoop van het Hortusterrein riep destijds veel vragen op in de gemeenteraad die zich een paar keer zelfs achter gesloten deuren terugtrok om de risico’s, kansen en kosten te bespreken. Aanwezigen meldden aan 1Almere dat deze bijeenkomsten overwegend gemoedelijk verliepen, maar over de inhoudelijke details zwijgen ze.
De toekomst van Hortus
Met de terugkoop van het ontwikkelrecht kreeg de gemeente de vrijheid om een nieuw plan voor Hortus te ontwerpen. Toch blijft de vraag hoe ‘groen’ en innovatief de wijk zal zijn. Wethouder Jesse Luijendijk liet eerder al weten dat de wijk niet wezenlijk anders zal worden dan andere wijken in Almere.
Amvest en Dura Vermeer blijven betrokken bij andere projecten in Almere, maar mogen niet opnieuw meedingen naar Hortus. Dat is afgesproken tijdens de terugkoop. Ondertussen heeft de gemeenteraad opdracht gegeven om een nieuw stedenbouwkundig en landschappelijk plan te ontwikkelen. Dit plan moet rekening houden met de oorspronkelijke ambities van de Floriade en biedt ruimte voor alternatieve plannen om vervoer binnen het gebied in te richten en meer woningen dan eerder gepland. Volgens het college is er ruimte voor 1.100 tot 1.300 woningen in het gebied.
Na de zomer
Het Hortus-dossier ligt al maanden stil, maar een woordvoerder van de gemeente meldt aan 1Almere dat er “volop aan het plan wordt gewerkt”. De gemeente laat weten dat ze kort na de zomer van 2025 met een voorstel voor Hortus naar de raad zal komen. Toch lijkt de bouw van de eerste woningen nog jaren op zich te laten wachten.
Een ‘migraine dossier’
Hoewel geen van de raadsleden bereid was te praten over de inhoud van de besloten vergadering, deelden ze wel anoniem hun mening over de bouw van de woonwijk. De voortdurende stilstand rondom Hortus verrast weinig raadsleden. Velen verwachten dat het nog jaren zal duren voordat de eerste woningen in de wijk daadwerkelijk worden gebouwd. Voor sommige raadsleden is Hortus uitgegroeid tot een “migraine-dossier.” Een raadslid omschrijft het project zelfs als de ‘vloek van de Floriade’: “Alles wat met de Floriade te maken heeft gehad gaat mis.”
Vanavond krijgt Hortus opnieuw aandacht tijdens de bespreking van de nota Trendbreuk. Tijdens de Politieke Markt van vorige week uitte BIJ1 scherpe kritiek op het gebrek aan een helder tijdschema. Ook de SP en ChristenUnie spraken hun zorgen uit en vroegen zich af waar en wanneer de beloofde woningen gebouwd zullen worden. Vragen waarop het college vanavond naar verwachting meer duidelijkheid zal geven.
Dit verhaal komt voort uit een onderzoek van 1Almere naar de Hortuswoonwijk en is uitgevoerd door Iris van Ree, Jorik Simonides en Lotte Schmidt. Dit verhaal is onderdeel van een reeks verhalen over de Hortuswijk in Almere. Tips? Mail naar onderzoek@1almere.nl. Dit onderzoek is mogelijk gemaakt door het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek.
