De Almeerse gemeenteraad kreeg donderdagavond een dringend advies van drie deskundigen: zet meer in op preventie om aanslagen met explosieven te voorkomen. Dit jaar alleen al waren er 29 explosies in Almere. De daders zijn vaak jong, soms pas twaalf of dertien jaar oud. Preventie kan daarom nog veel opleveren, zeggen de experts.
De fracties van de VVD en DENK hebben drie experts uitgenodigd voor een gesprek met de gemeenteraad om vragen te beantwoorden. Criminoloog Edward van der Torre, sociaal werker Mathijs Zwinkels en NRC-misdaadverslaggever Jan Meeus gingen twee uur lang in gesprek met de raadsleden.
Volgens criminoloog Van der Torre is het belangrijk dat de ernst van deze problematiek wordt erkend: “Dit is een serieus probleem. Het valt niet mee.” Als er niet drastisch wordt ingegrepen, zal het probleem over tien jaar alleen maar groter zijn.
Daders zijn jong
De gemeente grijpt nu vaak in nadat een explosie al is geweest. Er wordt dan cameratoezicht ingesteld en woningen worden gesloten. Volgens de experts kan preventie veel opleveren omdat de daders nog jong zijn. “Je moet beginnen bij de jongeren en dat is verbinding zoeken, contact leggen en op zoek gaan naar rolmodellen die het goede voorbeeld geven”, zegt misdaadverslaggever Meeus.
De daders zijn meestal kwetsbare jongeren, die vaak uit kansarme gezinnen komen en actief zijn op sociale media. Criminelen weten hen makkelijk te vinden en zetten hen in voor gevaarlijke opdrachten, zoals het laten ontploffen van explosieven. “Voor hen is dat een snelle manier om wat geld te verdienen”, legt Meeus uit.
Aanwezig zijn in de leefwereld van jongeren
Meeus benadrukt dat preventie begint bij het verbeteren van de leefomgeving van deze jongeren. “Kijk naar hun onderwijs en gezinssituatie. Zorg voor betere samenwerking tussen instanties zoals scholen, hulpverleners en de politie.”
Expert straatcultuur Mathijs Zwinkels benadrukt dat het belangrijk is om aanwezig te zijn in de leefwereld van jongeren, zowel offline als online. “Als een jongere met dit profiel ook nog Telegram op zijn telefoon heeft staan, moet je alert zijn. Instanties moeten in de haarvaten van hun wereld zitten, perspectief bieden én optreden als ze de fout ingaan.”
Weinig capaciteit
Toch blijkt de uitvoering lastig, met name door een gebrek aan capaciteit bij de politie en jongerenwerkers. “Er zijn te weinig agenten om effectief aanwezig te zijn in de wijken”, zegt Zwinkels. Ook ontbreekt het de burgemeester aan de juiste middelen om extra politiecapaciteit te organiseren. “Daar moeten betere afspraken over worden gemaakt”, aldus Van der Torre.
Van der Torre stelde daarnaast dat landelijke initiatieven, zoals de taskforce tegen explosies, vaak achter de feiten aanlopen. “Criminele netwerken vinden altijd nieuwe wegen. Bovendien leven we in een land waar drugsgebruik en zwaar vuurwerk genormaliseerd zijn. Dat maakt het probleem nog complexer. Met een fles benzine en een cobra maak je zo een bom.”