Bewonersgroep ‘de Eilanders’ kun je gerust de redders van de Leeghwaterplaseilanden noemen. De eilanden liggen in de Leeghwaterplas, tussen Verzetswijk en Waterwijk in Almere Stad. Ze stapelden takken op tot ze paden vormden, onthulden open plekken en plaatsten bankjes waar mensen nu kunnen vissen. Zelfs een monument dat een kunstenares in de jaren ’80 neerzette, is weer zichtbaar.
De Leeghwaterplas en de omliggende eilandjes ontstonden in 1973 door zandwinning voor de aanleg van de opritten van de Hoge Ring over de Hoge Vaart en de Lage Vaart. Hoewel er later voetgangersbruggen werden gebouwd, raakten de eilandjes steeds meer verborgen, mede doordat de gemeente er weinig onderhoud aan deed. “Het was helemaal begroeid”, vertelt Eilander-oprichter Hans Maassen. “Ik beloofde mezelf dat ik na mijn pensioen zou meewerken aan het restaureren van deze natuur en vergroten van de biodiversiteit.”
Zo werd buurtbeheergroep ‘de Eilanders’ geboren, op een buurtborrel in 2023. Niet lang daarna gingen ze aan de slag. Inmiddels werken er elke vierde zaterdag van de maand 21 mensen aan het herstel van de natuur, met ondersteuning van de gemeente voor materialen.
Avondzon
Mensen zijn erg dankbaar, vertelt Jan-Willem de Valk, die ook deel uitmaakt van ‘De Eilanders’. “We krijgen op zo’n zaterdag wel twintig reacties van voorbijgangers die langskomen terwijl we aan het werk zijn.”
De eilanden trekken nu ook vissers, kampeerders en mensen die simpelweg van het uitzicht willen genieten. Voor het eerst in lange tijd zijn er weer open plekken met een prachtig uitzicht. “Je hebt hier de avondzon en kijkt uit over de plas”, vertelt Hans. “Dat wil iedereen zien”.
Biodiversiteit
Hun werk heeft ook veel betekend voor de biodiversiteit in het gebied. De Eilanders planten bomen en struiken en zaaien gras. Toen ze brandnetels verwijderden, verschenen er ineens bosaardbeien. “Uit zichzelf! Alleen omdat we de netels weghaalden”, vertelt Hans. “Nu groeien hier in de zomer aardbeien.”
Bij het water leeft een bever en vogelaars met enorme lenzen kwamen uit het hele land om een groep kwakken te spotten, zeldzame vogels die zich op een van de eilanden hebben gevestigd.
Verstopt monument
Op het eerste eiland staat een landschapskunstwerk. Al in 1977, nog voordat de omliggende wijken werden gebouwd, ontwierp Anne Mieke Backer het ‘Monument voor een woningwetwoning’ – een plattegrond van een typisch Almeerse eengezinswoning, gevormd door bomen, heggen en struiken. In de loop der jaren raakte het monument in verval en werd het overwoekerd door braamstruiken.
De Eilanders kapten overwoekerde begroeiing, bouwden een hek van overgebleven takken, zaaiden gras in en legden een pad aan met houtsnippers die ze kregen van lichtkunstfestival Alluminous. Ook met de begroeiing rondom het monument gingen ze aan de haal. Nu is het monument weer te zien, zelfs vanaf het water.
Jan-Willem is kunstambassadeur voor het groenkunstwerk ‘monument voor een woningwetwoning’. Hij vertelt: “Veel mensen met honden zijn blij dat ze nu hier over een houtsnipperpad kunnen lopen in plaats van door de modder.”
Kinderen bouwden in het midden van het monument een eigen speelplek van takken. “Ze zagen wat wij deden en wilden dat ook. Een mooi metafoor, vind je niet?” zegt Jan-Willem. “De oude generatie restaureert en de nieuwe generatie bouwt iets nieuws op.”