Almere kent op dit moment vier officiële monumenten, maar heeft nog dertig potentiële monumenten op de iconenlijst staan. Nieuwsuur ging op pad met een architect en een architectuurhistoricus, die beide hun mening delen over de gebouwen in Almere. “We zijn een zuinig volk, dus we bouwen altijd met de hand op de knip.”
In de uitzending van gisteren reageert architect Sjoerd Soeters verbaasd als hij voor het politiebureau van architect Rem Koolhaas in Almere Haven staat. “Oh, dit is een monument? Dat is toch verschrikkelijk!”, roept hij. “Wát een armoe.”
‘Middelvinger naar jaren ’70’
“Dit gebouw is vooral een monument geworden omdat dit het allereerste gerealiseerde gebouw is van het inmiddels wereldberoemde OMA”, vertelt architectuurhistoricus Michelle Provoost over het politiebureau. Het Office for Metropolitan Architecture (OMA) is een internationaal bureau dat zich richt op architectuur, stedenbouw en culturele analyse. “Het staat hier midden in de jaren ’70 architectuur en maakt ook een dikke middelvinger naar de stijl van die tijd, omdat het eigenlijk precies het tegenovergestelde is van die jaren ’70 stijl.”
‘Niksig gebouw’
De Voetnoot in Almere Stad wordt waarschijnlijk het nieuwste monument van de stad. “Het is misschien een lelijk gebouw”, zegt Michelle. “Maar het is wel heel erg verbonden met het verhaal van Almere, vooral van de pioniersjaren. Het is hoog tijd dat de stad begint zijn geschiedenis op waarde te schatten.” Als je niet uit Almere komt, vind je De Voetnoot volgens Michelle een ‘niksig’ gebouw, “maar daar is niks mis mee.”
‘Jezus, wat is dat lelijk’
De kerktoren van de Goede Rede is het laatst aangewezen monument van de stad. Sjoerd loopt erlangs en zegt: “Alles dat na de tweede wereldoorlog, maar zelfs na 1900 gebouwd is, is voor een belangrijk deel héél erg lelijk. En dan willen er wel eens uitschieters zijn, zoals wat je hier ziet, zo’n kerk. Dan zegt iedereen: dat is wel een heel bijzonder gebouw. Maar jezus, wat is dat lelijk.”
Almere Haven is volgens Michelle een openluchtmuseum van de jaren ’70. “In een nieuwe stad als Almere wordt vaak gezegd: die stad heeft geen geschiedenis. Want het is een nieuwe stad, alles is uit de polder omhooggetrokken. Maar nu na een jaar of veertig krijgt de stad wel geschiedenis.”
Afbreken
De gebouwen mogen er zijn, vindt Michelle: “Als je het steeds allemaal afbreekt en opnieuw begint, krijgt de stad nooit geschiedenis.” Afbreken zou volgens haar bovendien niet meer aan de orde moeten zijn “in deze tijd van duurzaamheid.”
De aflevering van Nieuwsuur is terug te zien via deze link.