Maritiem archeoloog Yftinus van Popta van de Rijksuniversiteit Groningen heeft weer een verhaal achterhaald van een scheepwrak in de Flevolandse klei. Het gaat om een vrachtschip dat veertig jaar geleden is gevonden bij Almere, wat nu de Noorderplassen zijn. Het blijkt te gaan om een tjalk uit de 19e eeuw.
Het schip zonk op 13 juli 1871 in de Zuiderzee. De Tjalk van schipper Gerrit van Meines uit Gasselternijveen gaat van Westervoort in Gelderland via de Rijn naar de Zuiderzee richting Alkmaar. Niets vermoedend gaat de tjalk, met de naam ‘Hoop op Zegen’, op de Zuiderzee voor anker. In de nacht wordt de schipper verrast door een hevige regenbui. De tjalk met ruim 42.000 boerengrauwe bakstenen kan het natuurgeweld niet aan en zinkt.
Een deel van de lading kan later nog uit het water gehaald worden, maar de Tjalk is niet meer te redden.
Wat was er bekend van het schip?
In de jaren ’80 wordt het scheepswrak in Almere bekeken, beschreven en opgeruimd. Op de plek waar het schip zonk, liggen nu de Noorderplassen. In het wrak worden nog 20.000 rode bakstenen gevonden. Maar meer onderzoek wordt niet gedaan. Het wrak gaat anoniem het archief in.
In kranten uit de 19e eeuw vindt Van Popta artikelen over de scheepsramp. Het verhaal over de rode stenen komt overeen met wat in 1981 is gevonden bij de opgraving. Ook het type schip dat gevonden is, komt overeen met het schip van Van Meines. Het bewijs stapelt op, maar de maritiem archeoloog wil meer bewijs.
Wat zag de schipper toen het schip zonk?
In een historische beschrijving in een krant stond duidelijk beschreven welke oriëntatiepunten de schipper had. De kerktoren van Volendam kon je net zien voorbij het eiland Marken. Het tweede punt was bij het dorpje Uitdam. Daar stonden drie molens bij elkaar op een rij. Als je de zichtlijnen van Uitdam met de lijn Volendam/Marken kruist, kom je op de wraklocatie uit.
De koper van de 42.000 stenen kreeg zijn goederen niet bezorgd. Wel kreeg de man uit Alkmaar de rekening van de ‘boerengrauwen’. De man stapte hiervoor naar de rechter. De rechtbank gaf de man gelijk en hij hoefde de rekening niet te betalen. Daar was de verkoper uit Westervoort het niet mee eens. De stenenbakker stapte daarop naar het gerechtshof in Arnhem. In hoger beroep kreeg juist de leverancier gelijk. Op het moment dat de stenen aan boord gingen, is de koper verantwoordelijk. De koopman uit Alkmaar heeft voor zijn niet bezorgde stenen moeten betalen.
Hoeveel onbekende scheepswrakken zijn er nog?
Het verhaal van de ‘Hoop op Zegen’ van schipper Gerrit van Meines heeft Yftinus van Popta het elfde wrak in Flevoland geïdentificeerd. Volgens de maritiem archeoloog zijn er nog zeker 450 wrakken in de Flevolandse bodem gevonden. De komende jaren wil Van Popta meer verhalen van onbekende schepen achterhalen.
Dit bericht is tot stand gekomen door een samenwerking tussen 1Almere en Omroep Flevoland.