Het is een spannende periode voor transgenders, zoals de Almeerse Nicky. Deze week wordt er namelijk in de Tweede Kamer gestemd over de nieuwe transgenderwet. Die wet zou het gemakkelijker moeten maken voor mensen in transitie om de M, V of X in hun paspoort aan te laten passen. Nu is dat nog een langdurig proces waarvoor talloze verklaringen nodig zijn en soms rechtszaken voor gevoerd moeten worden.
De 54-jarige Nicky is non-binair. Hierom is ze sinds 2020 in transitie: “Het is al een enorme moeite om erachter te komen wie je daadwerkelijk bent. Sommige mensen weten dat heel snel maar bij sommige, zoals ik, kost dat bijna de helft van je leven.” Als je eenmaal ‘weet’ wie je bent en je wil je lichaam en kenmerken laten veranderen, moet je een langdurig proces in van vaak meerdere jaren.
Als ik recht heb om mens te zijn, heb ik toch ook het recht om mijn eigen geslacht te bepalen? Nu moet een expert dat nog doen…
Nicky“Ik heb in augustus de brief ontvangen dat ik mag beginnen. Maar daar ging wel twee jaar aan gesprekken met psychologen, huisartsen en ziekenhuizen aan vooraf. Allemaal vreemde mensen die jou niet kennen, die bepalen of jij wel bent wie jij voelt dat je bent. En dat vind ik niet kunnen”, aldus Nicky, die zich afvraagt waarom dat zo moeilijk wordt gemaakt. “De huidige regels passen gewoon niet in de huidige wereld. En daar moet de overheid echt eens naar gaan kijken.”
Belangrijke eerste stap
De transgenderwet moet er volgens Nicky hoe dan ook komen: “Het is een belangrijke eerste stap maar nog niet genoeg. Want wachttijden zijn te lang, doorlooptijden zijn te lang en je moet je constant verantwoorden. Daar word je echt moedeloos van.” Als het aan Nicky en veel andere transgenders ligt, wordt de geslachtsbepaling helemaal geschrapt uit het paspoort. “Maar dat gaat nog wel even duren. Tot die tijd moeten wij het doen met de erkenning dat we zijn wie we willen zijn. En dat daar geen instantie tussen staat die kan bepalen wie ik ben.”
Of de wet wordt ingevoerd is nog maar de vraag. Regeringspartijen VVD en CDA houden zich opvallend stil in de debatten en zonder voorstemmen van die fracties krijgt het voorstel geen meerderheid in de Tweede Kamer. Voor Nicky en talloze andere transpersonen in Nederland, blijft het dus nog even afwachten.
Het is niet de eerste keer dat de transgenderwet is gewijzigd. In 1985 maakte de eerste versie van de wet het mogelijk om je geslacht te veranderen in de geboorteakte. Je moest dan wel fysiek overeenkomen met het geslacht en jezelf laten steriliseren. Hier heeft de overheid in 2021 haar excuses voor aangeboden.
In 2014 was de tweede wijziging. Om je geslacht te veranderen was vanaf dat moment geen fysieke transitie meer nodig, maar een arts of psycholoog moest wel een deskundigenverklaring afgeven of je wel wist wat je deed. Ook hoefde transgenders zich niet meer te laten steriliseren. In het nieuwe wetsvoorstel wordt de deskundigenverklaring dus geschrapt.
