Dweilen met de kraan open. Zo omschrijft advocaat Jan-Jesse Lieftink de opeenstapeling van incidenten in de Oostvaarderskliniek in Almere Buiten. Woensdag legde de directeur van de tbs-kliniek zijn functie neer. Dat gebeurde twee dagen nadat bekend werd dat een medewerker is ontslagen omdat hij een patiënt seksueel zou hebben misbruikt.
“Om de zoveel tijd gebeurt hier weer iets. Vervolgens worden allerlei onderzoeken afgekondigd, waar weer allerlei verbeteringen uit voortkomen”, zegt Lieftink. “En uiteindelijk gebeurt er weer iets.”
Lieftink is gespecialiseerd in het bijstaan van tbs’ers. Hij komt dan ook vaak in de Oostvaarderskliniek. Hij maakt de problemen van dichtbij mee. “In 2018 bijvoorbeeld was er grote onrust. Veel drugs in de kliniek en veel incidenten. In 2019, heeft een cliënt van mij tijdens proefverlof een ex-tbs’er om het leven gebracht. Toen zijn er extreem harde conclusies getrokken door de inspectie.”
Hopen op verandering
“Er was een incident met een tbs’er die tijdens onbegeleid verlof een vrouw zou hebben verkracht”, vervolgt hij. “En zo kunnen we nog wel even doorgaan.” Over de reden voor het vertrek van directeur Hendrik Jan van der Lugt speculeert Lieftink liever niet, maar hij hoopt wel dat het leidt tot verandering.
“Als je kijkt naar de geschiedenis van deze kliniek, dan staat hij er niet goed op. Onder zijn leiding zijn al die incidenten geweest”, zegt de advocaat. “En iedere keer komen er wel harde verbeterplannen vanuit de kliniek, onder leiding van deze directeur. En iedere keer ontstaat er dan vervolgens weer een nieuw incident.”
‘Geen sluiting’
Hoe het nu verder moet met de Oostvaarderskliniek zal moeten blijken. Vanuit de politiek is er behoefte aan een onderzoek, of zelfs aan sluiting. Voor dat laatste voelt Lieftink weinig. “Tbs werkt. Zelfs veel beter dan een gevangenisstraf, als het gaat om het voorkomen van recidive.”
Hij benadrukt dat mensen in een tbs-kliniek last hebben van psychische klachten. “Als een van deze mensen een psychose krijgt in de gevangenis, dan zien de beveiligers dat helemaal niet. En dan kunnen de meest heftige incidenten gebeuren.”
Tbs staat voor terbeschikkingstelling. Het is een maatregel die de rechter kan opleggen om de samenleving te beschermen als iemand een misdrijf heeft gepleegd terwijl hij leed aan een 'gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van zijn geestvermogens' en er vrees is voor herhaling. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van een persoonlijkheidsstoornis of psychose. De stoornis wordt behandeld om te voorkomen dat de tbs’er opnieuw een misdrijf pleegt. Een tbs-patiënt die ondanks zijn behandeling gevaarlijk blijft, kan op de longstay-afdeling van een tbs-kliniek geplaatst worden. Vaak zitten deze patiënten hier voor de rest van hun leven.