Er wordt in Almere beter Amsterdams gesproken dan in de hoofdstad zelf. Dat zegt dialectoloog Harrie Scholtmeijer. Het is 45 jaar geleden dat de eerste bewoners naar Almere vertrokken. Voornamelijk Amsterdammers verhuisden naar de nieuwe polderstad en brachten ook hun accent mee.
Volgens Scholtmeijer is er nooit goed onderzoek gedaan naar het Almeerse accent. Maar het viel de dialectoloog al zo’n twintig jaar geleden op dat er in Almere met een Amsterdams gekleurd accent werd gesproken. Soms beter dan in de hoofdstad zelf. “Ik ben toen gaan nadenken over de oorzaken. Veel Almeerders kwamen in die tijd uit Amsterdam. Het is een bekend verschijnsel in de taalkunde dat mensen herinneringen gaan cultiveren als ze onthecht worden van hun wortels. Zo zou het dus ook kunnen zijn gebeurd met de Amsterdamse Almeerders. Zij kwamen als Amsterdammer in een betrekkelijk anonieme polderstad. Om je dan toch thuis te voelen ga je die taal van Amsterdam misschien wat uit verborgen heimwee wat meer cultiveren dan je deed toen je in Amsterdam woonde.”
Gooische ‘R’
De Gooische ‘R’ die in Almere ook vaak te horen is, is overgewaaid toen veel mensen uit het Gooi uit woningnood naar Almere verhuisde. Niet alleen verhuizingen, ook invloeden van buitenaf zorgde voor de intrede van de bekakte ‘R’. “Vroeger hoorde je de Gooische ‘R’ nergens in Nederland. Maar mede door het programma Kinderen voor Kinderen, waar Gooische kinderkoortjes liedjes zongen met de Gooische ‘R’, hoor je nu op de gekste plekken in Nederland deze ‘R’.” Aldus Scholtmeijer.
Klanken zonder stemband
Volgens Scholtmeijer is het Amsterdamse accent gemakkelijk te herkennen aan de letters ‘V’ en ‘Z’. “Veel Amsterdammers hebben daar moeite mee. Bij de letter ‘V’ gebruik je de stembanden wel en bij de ‘F’ niet. Hetzelfde geldt voor de ‘Z’ en de ‘S’. Amsterdammers hebben al heel lang dat ze klanken uitspreken zonder stemband.”
Algemeen Beschaafd Nederlands
Of we in Almere over een aantal jaar nog steeds zo plat Amsterdams praten weet Scholtmeijer niet zeker. “Ik denk dat we meer richting het ABN gaan. Dat gebeurt ook al in Amsterdam zelf. Maar alle dialecten in Nederland schuiven steeds meer op naar het Algemeen Beschaafd Nederlands.” Scholtmeijer kijkt er niet gek van op als het Amsterdamse accent nog lang gesproken wordt. “Voor sommige groepen heeft het accent een bepaald prestige. Denk aan een bondscoach die erg plat praat, dat wordt algemeen geaccepteerd. In die zijn zou het Amsterdams nog wel langer blijven bestaan dan de typische plattelands dialecten.”